Za powstanie unikalnego terenu odpowiada rozpoczęte w latach 70. wydobywanie żwiru. Dziś Dubnické štrkovisko jest jednym z poszukiwanych miejsc dla ornitologów, rybaków i fotografów. Na powierzchni ponad 40 hektarów kryje mały ptasi raj, który nie ma sobie równych w regionie.

Żwirownia Dubnice znajduje się między korytem Wagu a Kanałem Waskim i obejmuje katastry trzech gmin - Dubnice nad Wagiem, Nemšová i Borčíc. Od wschodu graniczy z potokiem Dubnička, od południa z autostradą. Składa się z około 90 wysp, które różnią się kształtem i wielkością. Dzięki nim są jednymi z najważniejszych miejsc gniazdowania i migracji ptaków wodnych na środkowym Poważu. Waga zawsze była ważnym korytarzem i choć została uregulowana, nie straciła na znaczeniu.

Większość żwirowni nie ma odpowiednich warunków do tworzenia rzadkich siedlisk. Jednym z wyraźnych wyjątków jest żwirownia Dubnica - ma odpowiedni kształt, niskie brzegi i odpowiednią głębokość wody. W rezultacie wyspy i wybrzeże stały się schronieniem i miejscem gniazdowania kilku zagrożonych gatunków ptaków. „Co roku monitorujemy lokalną ludność. Rośnie liczba gatunków ptaków, do tej pory gnieździło się tu około 62 z nich, ale co roku się zmienia. Jednocześnie odnotowaliśmy ponad dwieście gatunków ptaków w ruchu” – powiedział Štefan Benko ze Słowackiego Towarzystwa Ornitologicznego. Ponadto żwirownia Dubnice jest jednym z chronionych obszarów ptactwa. Po łąkach naddunajskich jest to drugie najważniejsze miejsce gniazdowania rybaków rzecznych na Słowacji, ale można tu również zobaczyć inne ważne gatunki ptaków. Jest to jedno z nielicznych lęgowisk śmieszki i mewy siwej na Słowacji. W całym dorzeczu Wagu Dubnické štrkovisko jest obecnie drugim najważniejszym lęgowiskiem mewy śmiejącej się i jednym z trzech lęgowisk ślepowronów.

Zarządzanie wyspami, na których gnieżdżą się, jest ważne dla poszczególnych gatunków ptaków. W miejscowości Dubnica od lat opiekują się tym entuzjastyczni ornitolodzy. „Jeśli wyspy są zarośnięte np. krzewami lub pnączami, ptaki mają problem z gniazdowaniem. Dlatego musieliśmy rozkopać całe wyspy i położyć na wierzchu folię pokrytą żwirem, aby rośliny nie zarosły” – dodał inny członek Słowackiego Towarzystwa Ornitologicznego Andrej Chudý.

fot. Tomáš Zachar